È da giorni che sto facendo delle ricerche sulle antologie della poesia albanese in italiano e quella di ieri si può definere veramente una giornata felice. Mi spiego meglio. Chissà quante volte ho pensato di tradurre in italiano dei poeti albanesi a me cari, ma non ho mai avuto il fegato di intraprendere un progetto del genere, ho sempre pensato "ho paura di avvicinarmi a loro, non sono pronta", e mentre facevo altre mille cose, ci pensavo in continuazione. Ma avevo ragione. Bisogna essere un grande poeta per tradurre dei grandi poeti.
E "L'Antologia della lirica albanese", una raccolta poetica tradotta da Ernest Koliqi, noto scrittore, poeta e traduttore albanese, pubblicata da Vanni Scheiwiller, All'insegna del pesce d'oro- MILANO MCMLXIII, nel 1963, ne è l'esempio eccellente. Un' antologia composta da diverse poesie e liriche albanesi dai canti popolari ai poeti contemporani di Koliqi.
Di una particolare emozione la dedica nella prima pagina, scritta proprio da lui "al vecchio collega Tajar Zavalani, E.K. Roma, 16 - 1- 1964" kolegut te vjeter Tajar Zavalanit . E. K. Rome, 16-1-1964".
Ecco qui, Migjeni, un poeta con una forza e linguaggio particolare, un poeta al di fuori degli schemi tradizionali dell'epoca.
BLASFEMI
E "L'Antologia della lirica albanese", una raccolta poetica tradotta da Ernest Koliqi, noto scrittore, poeta e traduttore albanese, pubblicata da Vanni Scheiwiller, All'insegna del pesce d'oro- MILANO MCMLXIII, nel 1963, ne è l'esempio eccellente. Un' antologia composta da diverse poesie e liriche albanesi dai canti popolari ai poeti contemporani di Koliqi.
Di una particolare emozione la dedica nella prima pagina, scritta proprio da lui "al vecchio collega Tajar Zavalani, E.K. Roma, 16 - 1- 1964" kolegut te vjeter Tajar Zavalanit . E. K. Rome, 16-1-1964".
Ecco qui, Migjeni, un poeta con una forza e linguaggio particolare, un poeta al di fuori degli schemi tradizionali dell'epoca.
NASCA UN UOMO
Un uomo
nasca
Dalle
profonde viscere
Del nostro
suolo
Di sangue
e ardenti lagrime irrorato;
si esprima
dai recessi
dello
spirito nostro che si strugge
per un
genio novello!
Un Uomo
sorga!
Umile e
forte, senza stella in fronte,
che ci
soggioghi con la sua parola,
rubi la
quiete al cuore, ribollire
faccia il
torpido sangue e accenda lampi
d’ira
negli occhi nostri
contro
quell’abietezza che nei seccoli
ci offuscò
la coscienza.
Un Uomo
nasca!
Promuova
un’Era nuova!
Generi
un’Epopea!
Nelle
sonanti cetre
Si canti
il gaudio d’una vita nuova...
Le stirpi
della terra
s’inebrian
tutte nel clangor trionfale
delle
proprie epopee:
la loro
gloria avvampa i nostri volti
e ci
aumenta le rughe sulla fronte,
mentre
furtivi scorrono
la vita e
il tempo.
(Sì,
Libertà... son liberi anche i granchi
ma usan la
libertà per retrocedere...
Nelle
coscienze ove l’inerzia cova
Libertà
non alligna).
Un Uomo
nasca,
grande ma
d’un semplice grandezza,
e sparga i
semi in noi
d’una
nuova Epopea,
e bruci
nella fiamma
d’un’aurora
pià giusta e più gioiosa
le anime
schipetare.
TË LINDET NJERIU
Të lindet një njeri
nga gjin' i dheut tonë të rim me lot të vakët,
nga thalb' i shpirtit tonë që shkrihet në dëshirë të flakët
për një gen të ri, -
Të lindet një njeri!
Pa hyll në ball - por që me fjalë të pushton,
që të rrëmben qetsin e ban gjaku të të vlojë
rrkajë, e ban synin ligshtin ta zhgjetojë,
që nëpër shekuj ndërgjegjen na tradhton.
Të dali një njeri!
Të mkambi një Kohë të Re!
Të krijojë një Epope!
Ndër lahuta tona të këndohet Jeta e Re...
- Të gjithë kombet po dehen n'epopea të veta,
flakë e zjarrmit të tyne na i përzhiti ftyrat
dhe nëpër to një nga një po shtohen rrudhat,
e nën kambë e mbi krye tinzë po na ikjeta.
(Liri! - Po, liri dhe gaforrja gëzon,
porgaforre asht...
Liri, ku plogsi ndërgjegje gjallon,
jo, liri nuk asht!),
Të lindet një njeri
i madh si madhni
dhe ndërgjegjet tona t'i ndezi në dashni
për një ide të re, ideal bujar,
për një agim të lum e të drejtë kombtar.
Të lindet një njeri
nga gjin' i dheut tonë të rim me lot të vakët,
nga thalb' i shpirtit tonë që shkrihet në dëshirë të flakët
për një gen të ri, -
Të lindet një njeri!
Pa hyll në ball - por që me fjalë të pushton,
që të rrëmben qetsin e ban gjaku të të vlojë
rrkajë, e ban synin ligshtin ta zhgjetojë,
që nëpër shekuj ndërgjegjen na tradhton.
Të dali një njeri!
Të mkambi një Kohë të Re!
Të krijojë një Epope!
Ndër lahuta tona të këndohet Jeta e Re...
- Të gjithë kombet po dehen n'epopea të veta,
flakë e zjarrmit të tyne na i përzhiti ftyrat
dhe nëpër to një nga një po shtohen rrudhat,
e nën kambë e mbi krye tinzë po na ikjeta.
(Liri! - Po, liri dhe gaforrja gëzon,
porgaforre asht...
Liri, ku plogsi ndërgjegje gjallon,
jo, liri nuk asht!),
Të lindet një njeri
i madh si madhni
dhe ndërgjegjet tona t'i ndezi në dashni
për një ide të re, ideal bujar,
për një agim të lum e të drejtë kombtar.
I CANTI NON CANTATI
Profondi
nel mio seno dormon canti inespressi,
cui
tripudio o cordoglio non dettero ancor vita;
dormono e
attendon l’alba dei giorni a noi promessi
per lanciarsi
nei cieli con gioia alta e infinita.
Latenti
nel mio seno rimangan molti canti
Come in
fondo a un vulcano che dorme e pare
[spento,
ma nel
giorno che attendo, s’ergeran come tanti
vividi
arcobaleni nell’ampio firmamento.
Quando
vedrà brillare quel giorno l’occhio anelo?
Il tempo
vuol deludere anche questa speranza?
No, no,
sta per fiorire Libertà. Sento in cielo
che, nel
sole allegorico, danzando ella s’avanza.
O canti in
me dormienti, gioielli del mio seno,
che non
avete altra anima ancor col soffio scossa,
me, solo
me rendete di pueril gaudio pieno,
me, vostra
culla o forse opaca vostra fossa.
KANGET E PAKENDUEME
Thellë në veten teme flejnë kangët e pakëndueme
të cilat ende vuejtja as gëzimi s'i nxori,
të cilat flejnë e presin një ditë ma të lumnueme
me shpërthye, m'u këndue pa frigë e pa zori.
Thelltë në veten teme kangët e miajesin...
e unë jam vullkani që fle i fashitun,
por kur t'i vijë dita të gjitha ka me i qitun
në një mijë ngjyra të bukra që nuk vdesin.
Por a do të vijë dita kangët me u zgjue?
Apo ndoshta shekujt me ne prap po tallen?
Jo! Jo! Se liria filloi me lulzue
dhe e ndjej nga Dielli (alegorik) valën.
0 kangët që fleni reliktet e mia
q'ende s'keni prekun as një zemër të huej,
vetëm unë me ju po kënaqem si fëmia
unë- djepi juej; ndoshta vorri juej.
Thellë në veten teme flejnë kangët e pakëndueme
të cilat ende vuejtja as gëzimi s'i nxori,
të cilat flejnë e presin një ditë ma të lumnueme
me shpërthye, m'u këndue pa frigë e pa zori.
Thelltë në veten teme kangët e miajesin...
e unë jam vullkani që fle i fashitun,
por kur t'i vijë dita të gjitha ka me i qitun
në një mijë ngjyra të bukra që nuk vdesin.
Por a do të vijë dita kangët me u zgjue?
Apo ndoshta shekujt me ne prap po tallen?
Jo! Jo! Se liria filloi me lulzue
dhe e ndjej nga Dielli (alegorik) valën.
0 kangët që fleni reliktet e mia
q'ende s'keni prekun as një zemër të huej,
vetëm unë me ju po kënaqem si fëmia
unë- djepi juej; ndoshta vorri juej.
BESTEMMIE
Moschee
nuotano e chiese sull’onda del ricordo
e le
preghiere in esse tentan con sforzo inane
d’intenerire
il cuore di dio che resta sordo
nel gaudio
senza senso di voci e di campane.
Solenni
campanili, superbi minareti
s’ergono
sulle misere basse nostre dimore
e lancian
dall’alto il richiamo dei preti.
Scene che
da milleni ci riempion di stupore!
Chiese e
moschee accendono speranze nei credenti:
campane e
muezzini fanno schiamazzo alterno,
la santità
rischiara sai e barbe fluenti
di
quest’angeli ch’ornano la porta dell’inferno.
Sugli
antichi castelli le cornacchie malate
posan con
ali stanche e gracchiano fra loro
lunghe
storie delle epoche oramai tramontate
quando
arrideva ai ruderi la vita in nimbi d’oro.
BLASFEMI
Notojnë
xhamiat dhe kishat nëpër kujtimet tona,
E lutjet
pa kuptim e shije përplasen për muret e tyne
Dhe nga këto
lutje zemra zotit ende s’iu thye,
Por vazhdoi të rrahi ndër lodra dhe
kumbona.
Xhamiat dhe kishat madhshtore ndër
vende të mjerueme…
Kumbanoret
dhe minaret e nalta mbi shtëpia tona përdhecke...
Zani i
hoxhës dhe i priftit në një kangë të degjenerueme...
O pikturë
ideale, e vjetër një mijë vjeçe!
Notojnë
xhamiat dhe kishat nëpër kujtime të fetarve.
Tingujt e
kumbones ngatrrohen me zanin e kasnecit,
shkëlqen
shejtnia mbi zhguna dhe ndër mjekra të hoxhallarve
O, sa
engjuj të bukur pëpara derës së ferrit!
Mbi
kështjellat mijvjeçare qëndrojnë sorrat e smueme,
krahët i
kanë varë pa shpresë simbojt e shpresave të humbune
me klithma
të deshprueme bajnë fjalë mbi jetë të pemdueme,
kur kështjellat
mijvjeçare si xhixha shkëlqejshin të lumtuna.