Trëndafili

Nga Alberto Moravia

Një mëngjes maji një zhuzhake e artë, e kolme, e ndjekur nga e bija, ende njomëzake, pasi fluturoi më kot nëpër kopshtijet e mëhallës pa gjetur asnjë trëndafil, përshqoi nga larg lehet e luleve të pensionit dhe qëndroi duke zukatur mbi gjethen e artë dhe të gjerë të një nespulle. Aty, pasi mori frymë thellë edhe njëherë i tha së bijës:

- Ja pra, tek i erdhi fundi edhe pelegrinazhit tonë. Poshtë kësaj gjetheje ka aq shumë trëndafilë, që nuk presin gjë tjetër veç ardhjen tënde. Gjer tani, meqë je e re kam dashur të të shoqëroj dhe të të këshilloj në zgjedhjet dhe në marrëdhëniet e tua me trëndafilat... I trembesha ndjesive të reja e të vrullshme, që tok me axhamillëkun e moshës mund të vinin në rrezik shëndetin tënd mendor dhe fizik. Por pashë që ti je një zhuzhake e mençur, tek e mbramja, si gjithë pjesëtarët e tjerë të derës sonë. Ndaj, e mblodha mendjen që, tashmë është koha të fluturosh vetë mbi ata trëndafila që t’i ka ënda. Pra, është më mirë që sot të ndahemi për gjithë ditën; në mbrëmje do të takohemi përsëri po mbi këtë nespull. Por para se të ndahemi duhet të të jap disa këshilla. Mos harro kurrë që zhuzhakja ka lindur për të përpirë trëndafila. Dhe anasjelltas: zoti i ka krijuar trëndafilat që zhuzhaket të ushqehen me ta. Ndryshe për çfarë do të hynin në punë këto lule? Por nëse nuk gjen trëndafila, mos fut gjë ndër dhëmbë; më mirë të vuash urie se sa të vësh ne gojë haje tjetër të padenjë për sojin tënd. Dhe mos iu beso sofizmave të vemjeve e ca të tjerëve. Sipas tyre të gjitha lulet janë të mira. Eh, në krye kështu duket, por disa gjëra ndryshojnë me kalimin e viteve të rinisë; zhuzhakja që ka dalë nga udha e Zotit zbulon të gjitha veset e një argëtimi të turpshëm; e dëbuar nga kombi i saj nuk i mbetet veçse të bredhë me zhuzhakët e majit, me grerëzat, arzat, e të tjera fundërrina. Ngase trëndafili, bija ime, para se të jetë haje për trupin është haje për shpirtin. Bukuria e tij i fal bukuri edhe zhuzhakes së artë. Janë punë misterioze këto dhe më shumë nuk di ç'të të them. Di vetëm që disa ligje, që me të drejtë quhen hyjnore, janë ndëshkuar gjithsaherë kur janë thyer. Por ti nuk ke nevojë për të tilla paralajmërime, je një zhuzhake e fortë dhe e rregullt, dhe disa gjëra i kupton vetvetiu. Atëherë, mirupafshim bijëza ime, do të shihemi në mbrëmje.

Me të thënë këto fjalë, nëna e mirë u ngrit vrik fluturim, drejt një trëndafili të mrekullueshëm, të purpurt  me petale të sapoçelura; druhej se mos ndonjë zhuzhake tjetër ose vetë e bija mund të qëllonte më e shkathët se ajo.

Vogëlushja qëndroi disa minuta mbi nespull duke medituar mbi fjalët e mëmës. Mandej edhe ajo mori fluturimin. Kush nuk është zhuzhake, nuk mund ta përfytyrojë se ç'është një trëndafil për të. Përfytyroni nje qiell të kaltër maji, të përshndritur tej e tej nga rreze të arta diellore, në një kopsht këndellës. Beftaz përpara syve të zhuzhakes fluturake shfaqet një gonxhe me sipërfaqe të bardhë, hija e së cilës ledhaton spikamën madhështore dhe drita kurorëzon petalet shkëlqimtare; një sipërfaqe mishtore dhe e ëmbël, e ngjashme me një gji të stërmadh  të rënduar nga qumështi. Janë petalet e jashtme të një trëndafili të bardhë, ende të paçelur, por paksa të buluar në majë, brenda të cilit dallohen petalet e shtruara njëra pas tjetrës. Kjo bardhësi e pafund dhe e virgjër që shpejt pushton qiellin e syve të zhuzhakes, i ngjall asaj një shkëndijë lakmie rrëmbyese dhe përvëluese; dhe me vrullin e parë që i përqeth kurmin, ajo kuturis e futet me kokë në atë mish të mrekullueshëm e të pambrojtur. E kafshon dhe e çjerr si për ta bëra fakt të kryer aktin e egër të përdhosjes dhe të pushtimit. Por instikti i sygjeron një mënyrë më delikate depërtimi; dhe ja ku kapet në anët e petalit të madh e zhytet brenda trëndafilit. Për një hop, mes petaleve, mund të shohësh, të ngjashme me një dorë që ndërfutet mes të linjtave të bardha, trupin e artë të zhuzhakes, që përdridhet mundimshëm duke u rrekur të hyjë brenda. Ja ku zhduket, dhe trëndafili kryelartë mbi gem merr sërish pamjen e tij të zakonshme: kësisoj një vashë e dlirë, në dukje ende e paprekur, thith sekretin përvëlues të një përqafimi dashurie. Por le ta ndjekim zhuzhaken në thellësinë intime të trëndafilit. Gjithçka rreth saj përfshihet nga terri; një terr i freskët, plot aromë, i butë. Një errësirë që jeton e rigëtin në thellësitë e saj të fshehta si një gojë e shumëdëshiruar. Zhuzhakja çoroditet nga aroma e trëndafilit, verbohet nga bardhësia që ndeshin sytë e saj mes bashkimeve të petaleve, ngrin e tëra nga butësia e atij mishi. Ajo është vetë lakmia, ashtu si trëndafili dashuria vetë; dhe nën nxitjen e instikteve  fillon të përpijë petalet. Nuk është uria, siç mund të besohet gabimisht, që e shtyn të copëtojë e të shqyejë petalet, por ankthi për të arritur sa më shpejt zemrën drithëruese të trëndafilit. Çan zhuzhakja me thonj, shqyen, bren, copëton. Ndërsa nga jashtë ky depërtim i saj as që vihet re. Nën dritën e diellit, trëndafili kryelartë dhe i paprekur ruan paturpësisht të fshehtën e tij përvëluese. Ndërkaq me një tërbim akoma më të madh, zhuzhakja çan një e nga një petalet mbrojtëse të trëndafilit, të parën, të dytën, të tretën. Sa më thellë hyn, aq më delikate bëhen petalet, aq më të bardha, aq më erëmira. Zhuzhakja mend zaliset nga këndellja, forcat thuajse e lënë; dhe një goditje e fundit e thoit dhe ja tek hapet krejtësisht në lëmshin e errët të petaleve, hojza e fundit. Më në fund ajo zhyt kokën në pushin e artë, e dehur nga poleni. Dhe atje mbetet e çoroditur, e përhumbur, e kapitur, si në jerm; qëndron në atë errësirë të freskët e kundërmimshumë e nuk lëviz prej andej pikëgjalli për orë e ditë të tëra.

Por jashtë nën dritën e pafajshme të majit, as drithërima më e lehtë nuk do ta tradhëtojë turbullimin  e fshehtë të trëndafilit. Ky është fati i zhuzhakes.

Por vajza, të cilën e ëma e kish këshilluar aq shumë, ndonëse i qe dukur e panevojshme,  ndjehej në mënyrë të pandreqshme, krejt ndryshe nga shoqet e saj. E pabesueshme, por e njëmendtë, asaj aq i bënte për trëndafilat; dhe ato ndjenja të zjarrta, atavike, që prej kohësh të stërlashta provonin zhuzhaket për trëndafilat e bukur e erëkendshem, zhuzhakja jonë e shthurur kërkonte me këmbëngulje t’ua falte lakrave të ftohta e plot rrudha. Këto shije të çuditshme zhuzhakja i pat kuptuar me kohë e me vakt dhe në krye të herës pat menduar t'i hapej s’ëmës, por mandej, siç ndodh rëndom, e trembur nga vështirësitë e një bisede të tillë zemërhapur dhe, në të njëjtën kohë mosbesuese ndaj rrugëzgjidhjeve amtare, pat hequr dorë. Duke pasur besim në forcat e veta qe orvatur të vetkorrigjohej. Kësisoj, nga trëndafili në trëndafil, nën vështrimin dashamirës të s’ëmës qe rrekur të rifitonte me vullnet, ato shije që instinkti ia mohonte.

Më kot qe rropatur.

Me t’u gjendur brenda petaleve, ndalonte sakaq si e goditur nga hijet; trëndafilat jo vetëm që s’i ngjallnin asnjë ndjesi,  por e pushtonte një neveri e pakapërdishme. Ata mishra të butë i dukeshin të përlyer me ndjeshmëri të shtirë e të mefshtë, ato kundërmime, të përzjera me erë myku; ajo bardhësi, e ndyrë, mikluese. E ndërsa qëndronte shtang, pa lëvizur e plot neveri, ëndërronte lakrat e gjelbërta, të freskëta e të ngrënshme.

Lakrat nuk zbukuroheshin me ngjyra rrenacake kartolinash, nuk parfumoseshin me aroma të turpshme e të ndyra, nuk mburreshin thuajse të vetkënaqura për butësinë e tyre të pështirë. Lakra ishte e shijshme, me koçanin e saj të bardhë që përdridhet  si gjarpër mes plisave. Është e shëndetshme aroma e saj prej bari dhe vese. Me atë gjelbërimin e saj të ëmbël, ajo në vetvete është e kulluar. Në zemrën e saj zhuzhakja mallkonte natyrën, që e kishte bërë ndryshe nga te tjerat e rracës së saj, ose më mirë, që kishte bërë të gjitha zhuzhaket ndryshe nga ajo. Mirëpo, më në fund, duke e parë se vullneti nuk po i hynte në punë për asgjë, ngase sado të rrekej nuk arrinte t'i donte trëndafilat, vendosi të mos e pengonte më prirjen  e saj, përkundrazi të lëshohej e tëra në krahët e instiktit të vet.

Tek e mbramja - mendonte, duke kërkuar një sofizëm për t'u shfajësuar e për të paqtuar ndërgjegjen,  - ç'është një lakër? Një trëndafil i gjelbër...e atëherë përse të mos i duam?

Pas gjithë këtyre përfytyrimesh është e lehtë të imagjinosh ç'thurte në mendje zhuzhakja e re në buzë të nespullës ku e kish lënë e ëma për të fluturuar drejt trëndafilit të dëshirave të saj. Për të ndriçuar më mirë dramën e atij shpirti fatkeq, po ju rrëfejmë disa syresh.

"Punë dreqi të lindësh ndryshe nga shumica. Nuk dihet pse dhe si, ndryshimi kthehet papritur e pakujtuar në inferioritet, mëkat, krim. E megjithatë mes meje dhe shumicës  nuk ka ndryshim tjetër veçse një raporti numrash. Ndodh për shembull, që shumica e zhuzhakeve t'i duan trëndafilat; pra është më mirë që edhe unë t'i dua trëndafilat. Pah, i bukur arsyetim! Unë, për shembull, dua lakrat dhe asgjë tjetër veç tyre. Kështu jam gatuar e nuk mund të ndryshoj."

Është e kotë t'ju tregojmë gjerë e gjatë të gjitha përsiatjet e zhuzhakes së ngratë. Mjafton të themi, që në përfundim të arsyetimit të saj të hollësishëm, ajo u ngrit fluturim nga nespulla e pas disa manovrash vëzhguese, shkoi e u ul mbi fletën e gjelbër në të kaltëreme të një lakre, plot dellëzime, vraje e përdredhka. Për të mos rënë në sy, u hoq sikur u ul mbi zarzavatin për të pushuar dhe mori një qëndrim të shkujdesur duke qëndruar ne brinjë dhe duke mbështetur kokën mbi këmbkat e para. Qe një këshillë e mençur, sepse pas pak u dukën dy zhuzhake mendjelehta që fëshfërinë aty pranë gjithe hare:

-Nuk do t’vish me ne? Po shkojmë për trëndafila, - i thirrën ato të dehura.

Mirë që në ngut e sipër ato nuk e vunë re se si e priti zhuzhakja propozimin e tyre. Na vjen keq ta themi, por zhuzhakja megjithëse e edukuar mjaft mirë nga e ëma bëri një gjest të shëmtuar e të pasjellshëm kundrejt  tyre.

Pasi hodhi një vështrim rreth e rrotull dhe pa që nuk dukej asnjë krah zhuzhakeje, bëri sikur u pengua në një nerv të gjethes së lakrës dhe u lëshua rrotullimthi drejt zemrës së zarzavatit. Një sekondë më vonë, pasi hapi me goditje të angështuara  thonjsh, një shkesë në gjethen e trashë membranore, u zhduk brenda palcës së përdredhur. Ç'të themi më tepër? Mos duhet të zgjatemi e të përshkruajmë tërbimin me të cilin zhuzhakja, më ne fund e lirë për të shfryrë instiktet  e saj të shthurura, përparoi brenda lakrës? Se kur arriti në qendër të gjithë asaj gjethnaje të ftohtë e veshtullake u deh nga era e  keqe bimore që shpërndante zemra mishtore? Dhe si ndenji gjithe ditën e lume atje brenda, krejt e lektisur, një ditë e njëmendtë orgjie?

Unë them që këto ngjarje më mirë t'i kalojmë.

Në mbrëmje, ashtu siç qe vendosur, zhuzhakja me gjysëm zemre u tërhoq nga galeria që pat gërmuar në zemër të lakrës dhe fluturoi mbi nespull, në vendtakimin e caktuar nga e ëma. E gjeti duke parë rrotull, e shqetësuar që ajo s'po dukej.

Nëna e mirë e pyeti menjëherë se si e kishte kaluar ditën; dhe vajza u përgjigj me çiltërsi se dita pat qenë  shumë e mbarë; kishte gjetur plot trëndafila.

Nëna hetoi fytyrën e së bijës, por e fjeti mendjen sakaq tek e shihte të qetë e të pafajshme si kurrë ndonjëherë.

- Merre me mend, - i tha atëherë, – kaloi një marrok këtej pari... dhe kishte parë një zhuzhake tek futej, dridhem kur e mendoj, nën gjethet e një lakre.

- Ç'tmerr - tha e bija, por zemra filloi t'i rrihte me furi. - E kush qe?

- Ja, këtë nuk e morëm vesh tamam, - gjegji e ëma. - E panë kur tashmë qe futur nën gjethe, duke u përpjekur te fshihte kokën....por nga krahët mendohet të jetë shumë e re. E shkreta ajo nënë që ka nxjerrë në dritë një vajzë të tillë. Për besë, po ta dija që ime bijë do të kishte shije të tilla, zemra do të më plaste nga marazi.

- Ke të drejtë,  - gjegji tjetra, – gjëra të tilla s’janë parë e dëgjuar ndonjëherë.

- Shkojmë - tha nëna.

Në muzgun e vakët të mbrëmjes, dy zhuzhaket fluturuan drejt kopshtijesh të tjera duke biseduar tok nënë e bijë.

©Perktheu: Aida Baro