FUNDI I BOTËS

Nga Dino Buzzati

Një mëngjes, rreth orës dhjetë, një grusht i paanë pushtoi qiellin e qytetit; mandej, u hap ngadalë në formë kthetre dhe mbeti kështu i palëvizur, si shenjë e një rrënimi të jashtëzakonshëm.

Ngjante si gur, por nuk ishte gur, dukej si mish, por nuk ishte, dukej të kishte përbërje reje, por as re nuk ishte. Ishte Zoti; dhe fundi i botës.

Një murmurimë, që mandej u shndërrua në rënkim e më pas në kujë, u ngrit mbi lagjet e qytetit, derisa u bë një zë i vetëm, i pandarë dhe i tmerrshëm, që ngjitej drejt kupës qiellore si një trombë.

Luiza dhe Pietroja gjendeshin në një shesh të vogël, i vakët në atë orë të ditës, rrethuar nga pallate të mrekullueshëm dhe pjesërisht nga kopshtije. Por në qiell, në një lartësi të paskajshme, ndehej pezull ajo dorë.

Dritaret çeleshin kanat më kanat mes ulërimave e britmave të frikshme, ndërsa piskama fillestare e qytetit po qetësohej pak nga pak; zonja të reja, gjysmë lakuriq dilnin nëpër dritare për të parë apokalipsin. Njerëzia dilnin nga shtëpitë, shumica duke rendur, ndjenin nevojë të lëviznin, të bënin diçka, çfarëdo që të ishte, nuk dinin ku të futeshin.

Luiza shpërtheu në një vaj plot dënesë.

-E dija, - belbëzonte mes lotëve, - që do të përfundonte kështu...Kurrë s’kemi shkuar në kishë, kurrë s’jemi lutur.. s’e çaja kokën unë, dhe ja tani… e ndjeja që do të përfundonte kështu!…

E ç’mund t’i thoshte Pietroja për ta ngushëlluar, vallë? Zuri të qante edhe ai si fëmijë.

Edhe pjesa më e madhe e njerëzve ishin të përlotur, sidomos gratë. Vetëm dy murgj, plakushë të shkathët, ecnin shend e verë:

- Mori fund gjithçka për ju, djallëzorët, tani! - thërrisnin gjithë kënaqësi, tek ecnin me çap të shpejtë e iu drejtoheshin kalimtarëve më të rëndësishëm.

-Ju humbi dinakëria, ë? S’jeni më skile tani! (dhe zgërdhiheshin).  Ne që na vinit nw rrotw ngaherw, ne që na merrnit për budallenj; tani do ta shohim se kush ishte më skile!

Tërë gazmend, si ca shkollarë çamarrokë, kalonin mes turmës, që sa vinte e shtohej e që i shihte me keqdashje, por nuk guxonte të bënte asgjë.

Kishin disa minuta që priftërinjtë qenë zhdukur pas një kthese, kur një zotëri, befas, u hodh përpjetë si t’i kish shpëtuar nga duart një rast i rrallë:

-Pash Zotin!-  thirri duke i  rënë ballit me dorë,  - E të mendosh që mund të ishim rrëfyer.

- Ta hajë dreqi!- e përforcoi një tjetër, - sa budallenj u treguam! Ata na kaluan nën hundë dhe ne i lamë të na iknin.

Po hajde  t’i kapje tani fretërit  këmbëlehtë!

Gratë, madje dhe disa zdapa arrogantë, ktheheshin me tufa nga kishat duke nëmur, të zhgënjyer e shpresëthyer.

Priftërinjtë më me emër ishin zhdukur,  thoshin se i kishin gllabëruar autoritetet e mëdha dhe industrialistët e fuqishëm. Shumë e çuditshme, por paratë ende ruanin mrekullisht njëfarë prestigji, ndonëse  kishte ardhur fundi i botës. Kushedi, ndoshta mendohej se do të zgjaste dhe disa minuta, disa orë e mbase dhe ndonjë ditë. Përsa i përket rrëfyestarëve qw kishin mbetur ende tw lirw,  rreth tyre, nëpër kisha, qe formuar një turmë aq e frikshme, që as të shkonte mendja t’ju aviteshe. Flitej për aksidente të mëdha që kishin ndodhur pikërisht për shkak të dyndjes së tepruar; flitej dhe për batakçinj  të veshur si priftërinj, që tregoheshin të gatshëm të dëgjonin rrëfimet edhe nëpër shtëpitë e nevojtarëve, duke kërkuar çmime të pazakonta.

Si për t’iu kundërvënë të gjitha këtyre, çiftet e reja shpërndaheshin rrëmbyeshëm e pa asnjë fije ngurrimi, shtriheshin mbi barin e lulishteve për të bërë dashuri edhe një herë të fundit. Ndërkaq, dora kishte marrë ngjyrën e dheut, paçka se dielli shkëlqente, ndaj të kallte datën akoma më shumë.

Filluan të qarkullonin zëra që katastrofa ishte e pashmangshme; disa vinin dorën në zjarr që nuk do të mbërrinin as gjer në mesditë.

Në atë kohë, në verandën elegante të një pallati, pak më lart se kati i parë, ( atje shkohej nëpërmjet një palë shkallësh në formë spiraleje) u duk një prift i ri në moshë.

Me kokën zhytur mes shpatullave, ecte ngutshëm, thua se kishte frikë të largohej. Ishte e çuditshme prania e atij prifti në atë orë, në atë shtëpi madhështore të banuar nga kurtizanet.

-Një prift! Një prift! - u dëgjua një zë diku. Rrufeshëm, njerëzit arritën ta rrethonin pa i lënë mundësi t’ia mbathte.

-Na beko! Na beko!- i thërrisnin.

Ai u zbeh, e tërhoqën nën njëfarë qoshku të vockël e të lezetshëm që zgjatej poshtë verandës si punë amvone e mbuluar; dukej si e stisur enkas për atë rast. Dhjetra burra e gra formuan menjëherë një luzmë, duke u shtyrë që nga poshtë, bënin zallahi, duke u kacavjerrë nëpër kollonëzat dhe anët e parmakëve; nuk ishte  kushedi ç’lartësi e madhe!

Prifti filloi të dëgjonte rrëfimet. Me të shpejtë, dëgjonte rrëfimet e mbytyra të të panjohurve ( të cilët, tashmë, nuk i brente fort meraku se të tjerët mund të dëgjonin).

Para se ata të kishin mbaruar, bënte me dorën e djathtë shenjën e kryqit, u jepte uratën e kalonte menjëherë tek mëkatari tjetër. Dhe sa shumë që ishin!

Prifti hidhte sytë rreth e rrotull i hutuar, duke matur me sy mizërinë në rritje të mëkateve, që prisnin të faleshin.

Me mundim të madh, edhe Luiza me Pietron u futën në turmë, fituan të drejtën tw viheshin në radhë, fituan të drejtën  të dëgjoheshin.

- Nuk shkoj kurrë në kishë…gënjej… - bërtiste vajza marrafrymas nga frika se mos nuk i dilte koha, nën furinë e poshtërimit. - E pastaj të gjitha mëkatet që doni…I vini të gjitha…dhe nuk më ka sjellë frika këtu, por dëshira për të qënë pranë Zotit, ju betohem që…. Dhe ishte e bindur që ishte e sinqertë.

- Ego te absolvo…-  murmuriti prifti dhe kaloi tek Pietroja.

Por një ankth i parrëfyeshëm po i ngërthente njerëzit. Njëri pyeti:

-Edhe sa minuta kanë mbetur deri në  gjykimin universal?

Një tjetër, i mirëinformuar, pa orën.

-Dhjetë minuta, – u përgjigj tërë autoritet.

Prifti e dëgjoi dhe u përpoq të tërhiqej papritur. Por gjindja, e pangopur, nuk e lëshoi. Ai dridhej si ndër ethe, dukej açik që shkulmën e rrëfimeve nuk e dëgjonte më veçse si një murmurimë e pështjelluar e pa kuptim; bënte shenja kryqesh njëra pas tjetrës, përsëriste: “Ego te absolvo…” krejt mekanikisht.

-8 minuta, - dëgjoi një zë nga turma. Prifti dridhej me tërë kuptimin e fjalës, përplaste këmbët mbi mermer, një me fëmijët tekanjozë:

- Po unë? Po unë?”- filloi të lutej i dëshpëruar.

Ata të mallkuar po i hiqnin të drejtën e shpëtimit të shpirtit, që në djall vafshin që të gjithë! Po si t’u ikte duarsh? Si t’ia bënte që të shpëtonte kokën e tij?

Mend qante.

- Po  unë? Po unë? -  pyeste ata mijra njerëz që luteshin, ata parajsëpanginjur!

Por askush s’ia vinte veshin.

©Perktheu: Aida Baro